زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

تفسیر التابعین‌ (کتاب)





تفسیر التابعین اثر محمد بن عبدالله بن علی خضیری به زبان عربی می‌باشد.


۱ - معرفی اجمالی



مؤلف در مقدمه کتاب سه انگیزه و هدف را برای انتخاب این موضوع بیان می‌دارد: تاریخ در خود برگزیدگانی از تفسیر را برای ما در خود جای داده است تا انسان بتواند با مطالعه و بررسی روش و سبک آنها، فوائد و نتایجی و آثاری که از خود برجای گذاشته‌اند و راهی که آنها پیموده‌اند و با نظر در سبک آنها و اقتباس از راه آنها در طریق معرفت خود از قرآن استفاده نموده و با مطالعه میراث ایشان در دفعات متعدد خود را برای نظر در قرآن آماده سازد از طرف دیگر توسعه موضوع تفسیر تابعین، تنوع مباحث آن و تداخل علوم آن باعث شد تا بر مهمترین علوم قرآن کریم و رجوع به امهات کتب تفسیر، اطلاع بر اهم مصادر علوم قرآن و تطبیق بین تفاسیر مفسران معروف و وقوف بر اقوال آنها و شناخت روشهای مختلف آنها بخاطر اختلاف مدارک و مفاهیم آنها دست یابیم و سوم اینکه نو بودن؟؟ ؟ و در حاشیه بودن او باعث شده تا افرادی کمی متعرض آن شوند و هرکس هم که متعرض شده بخاطر اهم مزیتی است که در آن است و آن مقایسه تطبیقی تفاسیر تابعین و یافتن وجوه اختلاف و اتفاق آنهاست و از اسباب دیگر اینکه تفسیر تابعین به تنهایی و مستقل قبل از این بحث نمی‌شده است و من با این کار خواستم تا در خدمت تاریخ تفسیر قرار گیرد و مورد بررسی قرار گیرد.
[۱] تفسیر التابعین‌، خضیری، ج۱، ص۱۲.

در رابطه با ساختار و عناوین
گفتارهای این کتاب شامل چهار باب می‌شود: ۱- مباحث مقدماتی (کلیات) ۲- کاتب (مدارس) تفسیری عصر تابعین و ویژگیهای آنها ۳) منابع و روش تابعین در تفسیر ۴) ارزش و تاثیر تفسیر تابعین

۲ - ساختار کتاب



کتاب حاضر از تمهید و همانطور که گفته شد دارای چهار باب و از یک خاتمه تشکیل شده است. هر باب نیز دارای فصولی هستند.

۲.۱ - تمهید


تمهید در آن اول مفهوم تفسیر ماثور (نقلی) از نظر لغت و اصطلاح و دوم تفسیر در مراحل اولیه مطرح شده است.
[۲] تفسیر التابعین‌، خضیری، ج۱، ص۲۷ به بعد.


۲.۲ - باب اول


که با عنوان مباحث مقدماتی است دارای دو فصل است. فصل اول، مراد از تابعین چه کسانی هستند و سپس اختلاف علماء در قبول قول تابعی بررسی می‌شود. فصل دوم، مصادر تفسیر تابعین که دارای دو گونه مصدر هستند یکی کتب تسنن و آثار و دیگر کتب تفسیر ماثور مطرح می‌شود.
[۳] تفسیر التابعین‌، خضیری، ج۱، ص۴۱ به بعد.


۲.۳ - باب دوم


که عنوان مکاتب (مدارس) تفسیر در عصر تابعین و ویژگیهای آنها نام دارد دارای سه فصل می‌باشد.
فصل اول به بررسی شخصیتهای معروف این مدارس تفسیری می‌پردازد و در فصل دوم مدرسه مکه، مدرسه بصره، مدرسه مدینه و مدرسه کوفه و در آخر بطور مختصر به تفسیر در شام، یمن و مصر می‌پردازد. فصل سوم به بیان ویژگیها و خصوصیات تفسیر در این مدارس می‌پردازد.
[۴] تفسیر التابعین‌، خضیری، ج۱، ص۸۳ به بعد.


۲.۴ - باب سوم


با عنوان مصادر و منابع تابعین و روش و سبک ایشان در تفسیر دارای دو فصل می‌باشد. فصل اول که مصادر تابعین در کل آمده ۵ منبع و مصدر که شامل قرآن کریم، سنت نبوی، اقوال صحابه، لغت عرب و اجتهاد را بطور تفصیل بیان می‌کند. فصل دوم به روش تفسیری تابعین در ۴ مبحث روش تابعین در قرائات، آیات اعتقادی، در استنباط آیات احکام و برداشت از اسرائیلیات می‌پردازد.
[۵] تفسیر التابعین‌، خضیری، ج۲، ص۶۰۳ به بعد.


۲.۵ - باب چهارم


با عنوان ارزش و اعتبار و تاثیر تفسیر تابعین دارای سه فصل است. فصل اول به اعتبار روایت تابعین می‌پردازد و در فصل دوم به اعتبار درایت و قول تابعین نظر دارد. فصل سوم تاثیر تابعین در تفسیر و اصول تفسیر می‌پردازد. بعد از پایان ابواب چهارگانه کتاب، یک خاتمه مطرح می‌شود کرد، آن خلاصه مهمترین نتایج که از بحث‌ها بدست آمده بطور مختصر و مفید در ۱۴ صفحه می‌آید. این کتاب دارای سه فهرست: فهرست نتایج و فوائد بر ترتیب حروف، فهرست مصادر و منابع و فهرست موضوعات است.
[۶] تفسیر التابعین‌، خضیری، ج۱، ص۹۱۳ به بعد.


۳ - نسخه شناسی



کتاب حاضر توسط دار الوطن للنشر با عنوان چاپ اول/ ۱۴۲۰ قمری (۱۹۹۹ میلادی) در ریاض عربستان سعودی در ۲ مجلد چاپ و به بازار عرضه گردیده است.

۴ - پانویس


 
۱. تفسیر التابعین‌، خضیری، ج۱، ص۱۲.
۲. تفسیر التابعین‌، خضیری، ج۱، ص۲۷ به بعد.
۳. تفسیر التابعین‌، خضیری، ج۱، ص۴۱ به بعد.
۴. تفسیر التابعین‌، خضیری، ج۱، ص۸۳ به بعد.
۵. تفسیر التابعین‌، خضیری، ج۲، ص۶۰۳ به بعد.
۶. تفسیر التابعین‌، خضیری، ج۱، ص۹۱۳ به بعد.


۵ - منبع


نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.